Балканскиот рис: Единствено само во Македонија

Истражувањето на организацијата за заштита на природата „Евронатура“ во планинскиот пограничен регион меѓу Македонија и Албанија откри дека балканскиот рис сега опстојува само во Македонија. Овој простор, и онака тешко пристапен, дополнително го обезбедуваат патроли и од македонските и од албанските гранични единици, создавајќи речиси херметички затворена средина. Како резултат на тоа, природното живеалиште околу Албанија останува главно недопрено. На Габриел Швадерер, шефот на Евронатура, веднаш му беше јасно дека овој затскриен пограничен регион е последното прибежиште на рисот. Локалните ловци и селани пријавиле дека виделе рис во шумите, а повремено, овие неостварливи предатори стануваат жртви на сообраќајни несреќи.

Точниот број на овие ретки животни остана непознат до пролетта 2008 година. Конзерваторите од регионот, соработувајќи со швајцарската организација „Кора“ и „Еуронатура“, поддржана од Швајцарската фондација за заштита на природата „Мава“, поставија 64 камери во македонскиот национален парк Маврово. Овие фото стапици, поставени во март и април, снимија слики од 29 рисови. Со фотографирање на животните од различни агли, специјалистите можеа да идентификуваат поединечни рисови врз основа на нивните уникатни модели на крзно. „Судејќи според наодите, пет до седум рисови живеат во областа што ја набљудуваме, која се протега на околу 400 квадратни километри, половина од големината на Берлин“, вели Швадерер. Ова го потврди опстанокот на балканскиот рис во овој регион.

Во Албанија не е забележан рис.

Додека камерите во Националниот парк Маврово снимија 29 рисови, фото-замките поставени во албанскиот национален парк Шебеник-Јабланица во март и април не дадоа такви резултати. Инсталирани од членовите на партнерската организација на Евронатура во Албанија и финансиски поддржани од германската авиокомпанија Луфтханза, стапиците не заробија ниту еден рис.

Ова укажува на значително помала популација на рис во Албанија во споредба со Македонија. Професорот Спасе Шумка, експерт за хидрологија и биодиверзитет, кој води и приватни проекти за албанската организација за заштита на природата, дава објаснување. Во 1970-тите, Албанија започна екстензивно уништување на шумите за да ги задоволи потребите за електрична енергија, уништувајќи го живеалиштето на срната, главниот плен на рисот. Ситуацијата се влоши во 1997 година кога народното востание доведе до колапс на државниот систем, што резултираше со диви ловци кои ги десеткуваа преостанатите елени и планински кози во Националниот парк Шебеник-Јабланица. Ќе бидат потребни уште неколку години за овие животни, кои преживеаја во соседна Македонија, повторно да ја населат Албанија.

Дополнително фото-мониторинг е планирано за пролетта 2010 година. Овој претстоен проект има за цел да утврди дали македонски рис се впуштиле во Албанија, како што објави Роланд Кнауер во онлајн изданието на весникот „Франкфуртер рундшау“.

Фото: Македонско еколошко друштво/Ал Џазира