Античко-македонска кралска гробница откриена близу Прилеп
Aнтичка гробница, со македонски стил, е откопана во околината на Павла Чука, во периферијата на селото Бонче, сместено во регионот на Мариово, прилепско. Според археолошките експерти, оваа гробница може да се проследи до IV и III век пред нашата ера и се верува дека е сместено почивалиште на некој голем македонски крал.
Ова античко гробно место стои како доказ за величественоста и моќта на кралот за време на неговото владеење, не само во неговото царство, туку и во поширок контекст. Доказите сугерираат дека тој имал придружба на робови и војска под своја команда. Дополнително, тој вработил тим од вешти занаетчии и градежници кои ја изработиле оваа исклучителна гробница, која се истакнува како ремек дело не само на Балканот, туку и на глобално ниво.
Македонскиот тип на гробници, од кои околу 70 се познати, ги карактеризира регионите населени со Македонци. Овие гробници, со нивните посебни дизајнерски карактеристики, се препознаваат по нивните ѕидови структури. Дромосот, предкомората и централната комора во овие гробници споделуваат заеднички архитектонски елементи, но кружниот ѕид е тој што ја издвојува оваа конкретна гробница и додава единствена архитектонска димензија.
Според историските наоди и подоцнежните погребувања од доцниот антички период, очигледно е дека оваа гробница била жртва на ограбувачи во V или VI век, но сепак ја задржала својата светост како почитувано место, служејќи како последно почивалиште за покојникот.
Д-р Антонио Јакимовски, доцент на Филозофскиот факултет, Институт за историја на уметност и археологија во Скопје, дополнително ги разработува овие наоди и историското значење на ваквите гробници.
Опсежното истражување спроведено во локалитетот околу селата Подмол и Бонче во изминатите шест години откри енергична античка цивилизација во овој регион за време на раната антика. Оваа цивилизација напредувала, комплетирана со мрежа од градови, тврдини и кралства, при што Пелагониското кралство, населено со Пелагонијци, се појавувало како едно од најстрашните меѓу нив. Имено, се верува дека античкиот град Пелагонија се наоѓал на оваа специфична област, предизвикувајќи ги досегашните верувања.
Следната фаза од овие откритија бара заеднички напори со државата за да се зачуваат и станат достапни за јавноста. Д-р Виктор Лилчиќ, професор на Институтот за историја на уметност и археологија, при Филозофскиот факултет во Скопје, ја нагласува важноста од конзервација и отворање на овие археолошки локалитети за доброто на јавноста.
Ископувањата дадоа бројни вредни артефакти, меѓу кои игли, накит, злато, сребро, бакар, керамика, метални предмети и монети од македонските кралеви, како Александар и Филип. Меѓу богатствата, пронајдени се и свечени штитови со карактеристичниот дизајн на сонце со 16 краци, кои во моментов се на конзервација во Завод и музеј Охрид.
Овој богат археолошки комплекс е извор на огромна историска гордост и културно наследство за Македонија. Зачувувањето на ова наследство треба да биде врвен приоритет за државата, кој бара стратешки пристап за заштита на нашето културно и историско наследство.
Покрај зачувувањето, постои голем потенцијал овие локалитети да бидат отворени за туристи, нудејќи им увид во богатата историја на Македонија. Се верува дека има уште многу неоткриени богатства кои чекаат да бидат откопани, што го прави зачувувањето и истражувањето на овие локалитети уште поважно.