Црниот светец Мојсеј

Свети Мојсеј Мурин, познат и како Мојсеј Етиопјанец, Мојсеј Црниот, Мојсеј разбојник или „Етиопјанец по раѓањето“, е значајна личност меѓу светците со темна кожа. Во Македонија првенствено е препознаен како Мојсеј Етиопјанец или Мојсеј Мурин, со фрески на кои е претставен во разни цркви, меѓу кои Свети Никола во селскиот манастир во Мариово (1271), нартексот на Света Софија во Охрид (околу 1345 година), и Лесновскиот манастир (1349).

Роден околу 330 година и живеел до 405 година во Египет, свети Мојсеј Мурин бил христијански светец, многу почитуван пустиник и подвижник од 4 век. Иако историските записи немаат прецизни детали за неговото раѓање, делата на епископот Паладиј го опишуваат Мојсеј како висок човек кој поседува неверојатна физичка сила и храброст. Неговата биографија го прикажува како египетски роб кој станал разбојник, кој води насилна банда и учествува во бројни злосторства што се коси со христијанските доблести. Историските, теолошките и литературните дела најчесто го нарекуваат Мојсеј Арамијата.

Пресвртот во животот на свети Мојсеј Мурин се случил кога тој се покајал за своите злодела, ја напуштил својата криминална банда и побарал засолниште кај христијанската скитска монашка заедница во египетската пустина. Првично отфрлен од другите монаси поради неговото озлогласено минато, Мојсеј се соочил со предизвикувачки пат до подвижништво, прогонуван од демони на развратот. Под водство на презвитер Исидор, тој минувал ноќи во молитва, бдение и интензивна физичка работа шест години. Мојсеј се претворил во пример за понизност и кроткост, со што ја добил титулата јероѓакон. Неговиот духовен водич го нарекол „бел“ за да го означи контрастот и трансформацијата од неговиот претходен „мрачен живот“ како покајнички и просветлен христијански монах. Живеел 75 години и ја дочекал својата смрт во рацете на група варвари.

Визуелните претстави на Свети Мојсеј Мурин се ретки во македонските и балканските манастири и цркви, што ги прави уште повлијателни за проучувањето на културата и религијата во овие региони. Во Лесновскиот манастир тој е претставен како светец со темна кожа и белокоса брада, облечен во бела епископска одежда, држејќи свиток, симболизирајќи ја неговата улога на монах и учител. Слични прикази има и во црквата Св. Никола во селскиот манастир во Мариово.